Vrijdag 7 april mocht ik samen met mijn scriptiebegeleider Trudy Dehue en journalist Sanne Bloemink spreken op de Groningse Nacht van de Filosofie over het thema ‘twintigersdepressie’.

Trudy sprak over reïficatie van begrippen als ‘depressie’ en ‘ADHD’: we noemen iemand die langdurig neerslachtig is depressief, om vervolgens te zeggen dat de neerslachtigheid door een depressie wordt veroorzaakt. Deze redenering is niet alleen logisch onjuist, zij individualiseert problemen die eigenlijk maatschappelijk zijn.

Sanne sprak over haar zoektocht in de New Yorkse geluksindustrie. Elke ochtend probeerde zij in de yogales contact te maken met het universum, maar een praatje met de vrouw op de mat naast haar zat er niet in. Haar probleem bleek niet neurologisch van aard, maar sociaal. De zoektocht naar geluk keert de blik naar binnen en dat maakt eenzaam.

Mijn praatje ging over mijn afstudeerscriptie. Veel studenten geven aan psychische klachten te ervaren, en universiteiten noemen dat persoonlijke problemen. Dit terwijl de druk op studenten sinds de prestatieafspraken uit 2012 is toegenomen, en studeren een zeer individualistische, eenzame aangelegenheid is zonder sociale steun of begrenzingen. Kunnen we niet beter spreken van een structureel probleem?

beeld Corne Sparidaens

Uit het artikel:

‘Het mooie van de Nacht van de Filosofie is dat het mogelijkheden biedt om gedurende een afgemeten tijdspanne anders tegen de werkelijkheid aan te kijken. Zo horen we in Zaal 2 Trudy Dehue vertellen dat we in het geval van het verschijnsel depressie de werkelijkheid die we voorgeschoteld krijgen niet voor zoete koek moeten slikken: ,,De suggestie die gewekt wordt, ook door de overheid, is: ‘Als u somber bent, bent u ziek. Als je niet gelukkig bent in dit land, bent u gek.’ Dat maakt mensen individueel verantwoordelijk voor hun leed, in plaats van collectief.”

In dezelfde Zaal 2 trekt Toske Andreoli de lijn door met een voordracht over de ongelukkige student: ,,Voor de oplossing van maatschappelijke problemen worden vaak medische oplossingen bepleit. De vraag moet zijn: Is er niet iets anders aan de hand? Zijn de klassen niet te vol, is het studietempo niet te hoog, is de arbeidsmarkt niet te onzeker waardoor mensen het krijgen van kinderen moeten uitstellen, leven ouderen niet te geïsoleerd? Als er zoveel studenten niet lekker in hun vel zitten, zijn dat geen afzonderlijke, maar structurele problemen.”’